مقدمه:

مردم كوچه بازار از اين رشته به عنوان راه و ساختمان نام مي‌برند و مسئله مسكن در ذهن انسان جاي خودش را در رابطه با اين رشته به خوبي باز كرده.

اين رشته در انگلستان به هر رشته‌اي كه كارش آباداني و تمدن سازي باشد اطلاق مي‌شود ولي اكنون دامنه كاري مهندسي عمران محدود‌تر شده چون تخصص‌هاي گوناگون در كنارش پديدار گشته اند.

در ايران هر كاري كه ، به هر نوعي از سازه‌هاي ساختماني و غير ساختماني مربوط شود به رشته عمران بر‌مي‌گردد. ساختمان سازي، سدسازي، كارهاي جاده و مجاري انتقال آب يا فاضلاب همه از اين دسته هستند.گرايش راه و ساختمان و گرايش آب و نقشه برداري از گرايش‌هاي اصلي اين رشته مهم به شمار مي‌روند.

نام مهندسي عمران از واژه Civil Engineering اقتباس شده.

درسهاي رشته :

بازار كار :

زمينه‌‌هاي كاري اين رشته شامل سه موضوع زير است:

الف- طراحي و مشاوره: اين زمينه كاري، شامل طرح يا مشورت در طراحي يك پروژه است. همان طور كه به نظر مي رسد، اين نوع زمينه‌كاري به تجربه زياد و مفيد و همچنين به تخصص كافي نياز دارد و معمولاً اين وظيفه بر عهده متخصصين مجرب است. كسي كه چنين وظيفه‌اي به عهده مي‌گيرد، عمدتاً با كار‌هاي دفتري و كار با نقشه‌هاي مختلف سروكار خواهد داشت.

ب- پيمانكاري و اجرا: اين وظيفه به سختي وظيفه مشاوره نيست و آن تخصص لازم را ندارد يك مجري، طرح و نقشة در نظر گرفته شده براي يك پروژه دريافت مي‌كند و فقط وظيفه‌اش اين خواهد بود كه طرح را به خوبي اجرا كند. البته اكثر مشكلات سازنده‌اي در همين بخش است، چرا كه ممكن است نقشه‌هاي بسيار خوبي طراحي شود و سازه‌ها از نظر طراحي بدون عيب و نقص باشند، اما كار در اجرا به درستي انجام نگيرد. به همين جهت سازه‌هاي ساخته شده معمولاً بي عيب و نقص است.

ج- نظارت: مهندس ناظر وظيفه دارد از طرف كارفرما ، نظارت بر حسن انجام كارها را بر عهده بگيرد و همچنين وظيفه هماهنگي بين كار‌ها و افراد مختلف را به انجام برساند.

براي آشنائي بيشتر با زمينه‌هاي كاري گرايش‌هاي مهندس عمران به مثال زير توجه كنيد.

در پروژه‌هاي بزرگ معمولاً يك گروه از مهندسان با گرايش‌ها و سطح تخصص‌هاي مختلف كار مي‌كنند تا پروژه طراحي و اجرا شود. به عنوان مثال، در ساخت يك سد، ابتدا بحث طراحي آن مطرح است. گرايش منابع آب تعيين مي‌كند كه سد اگر در جايي خاص احداث شود، وضع آب پشت آن چطور خواهد بود و سد كجا احداث شود، بهتر است.

گرايش هيدروليك و سازه هيدروليكي، به كمك گرايش سازه، وظيفه طراحي ساختمان اين سد را بر عهده دارند. گرايش زلزله، وظيفه ايمني سازي سد در برابر زلزله و تغيير طرح سازه آن به نحوي كه در برابر زلزله مقاوم باشد و گرايش خاك و پي، وظيفه بررسي پي و تكيه‌گاههاي سد و ميزان دوام آنها را بر عهده دارد و سرانجام در هنگام اجرا، يك نقشه بردار وظيفه اجراي دقيق بخشهاي مختلف سد و تعيين محل دقيق احداث آن و مثلاً محل دقيق تكيه‌گاهها و پي‌ها را به عهده دارد. دست آخر، همه اين مهندسان به كمك تعداد زيادي از مهندسان رشته‌هاي ديگر مثل مهندسان مكانيك و برق، كار ساخت بدنة سد و نصب تجهيزات مربوط به آن را به انجام خواهند رسانيد.

شايان ذكر است كه گرايش هاي هيدروليك سازه هيدروليكي، منابع آب، سازه، زلزله و خاك و پي كه در اينجا نام برده شدند، جزء گرايش‌هاي مهندسي عمران در مقطع كارشناسي ارشد هستند.